Hầu hết bản phân phối Linux đều có giao diện người dùng đồ họa cho phép chúng ta mở những chương trình chỉ bằng cách nhấp chuột vào biểu tượng chương trình trong menu Apps (Ứng dụng). Tuy nhiên, đôi khi có thể bạn sẽ muốn khởi chạy chương trình từ Terminal. Terminal là công cụ mạnh mẽ cho phép người dùng khởi chạy chương trình và quản lý hệ thống Linux thông qua những lệnh bàn phím. TaiNgheTroThinh hôm nay sẽ chỉ dẫn bạn cách khởi chạy chương trình từ Terminal trên Linux.
những bước
Phương pháp số 1 Khởi chạy chương trình từ Terminal
1Nhấn Ctrl+Alt+T để mở Terminal. Bạn có thể mở Terminal bằng tổ hợp phím tắt Ctrl + Alt + T trên hầu hết bản phân phối Linux. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể nhấp vào biểu tượng Terminal trong menu Apps. Chương trình thường có biểu tượng màn hình đen với con trỏ văn bản trắng. 2Nhập tên chương trình rồi nhấn ↵ Enter. Khác với dòng lệnh Windows (CMD), bạn không cần phải nhập đường dẫn đầy đủ hay thay đổi thư mục đối với hầu hết chương trình trên Linux. Miễn là chương trình nằm trong biến môi trường “$PATH” của người dùng, Linux sẽ tự động tìm kiếm và khởi chạy chương trình đó. Chẳng hạn, nếu muốn khởi chạy Firefox từ Terminal, bạn cần nhập firefox và nhấn Enter.Nhập -h hoặc –help sau tên chương trình để hiển thị trình đơn trợ giúp của chương trình đó. Nhiều chương trình có bộ công cụ sửa đổi lệnh bổ sung dùng để chạy chương trình theo cách cụ thể. Chẳng hạn, bạn có thể khởi chạy trình duyệt web bằng cách nhập tên trình duyệt web, theo sau là địa chỉ web rồi nhấn Enter để truy cập website bằng trình duyệt web đó (ví dụ: firefox www.TaiNgheTroThinh.com).Nếu dòng lệnh trả về thông báo rằng bạn không có quyền chạy chương trình hay quyền truy cập bị từ chối, hãy nhập sudo vào trước tên chương trình rồi nhấn Enter. Lệnh “sudo” sẽ cho phép người dùng thông thường thực thi những lệnh Terminal với tư cách quản trị viên hoặc quyền truy cập cấp cao (còn gọi là quyền root).Nếu muốn khởi chạy chương trình ngôn ngữ lập trình C hoặc C++ từ Terminal, bạn cần tiến hành biên dịch chương trình trước
Phương pháp số 2 Khởi chạy chương trình nằm ngoài biến $PATH
1Nhấn Ctrl+Alt+T để mở Terminal. Bạn có thể mở Terminal bằng tổ hợp phím tắt Ctrl + Alt + T trên hầu hết bản phân phối Linux. Bên cạnh đó, bạn cũng có thể nhấp vào biểu tượng Terminal trong menu Apps. Chương trình thường có biểu tượng màn hình đen với con trỏ văn bản trắng. 2Nhập lệnh cd, theo sau là dấu cách và vị trí lưu tập tin chương trình. Nếu chương trình khởi chạy tập tin được lưu tại vị trí không thuộc biến $PATH, bạn cần điều hướng đến thư mục đó trong Terminal bằng cách dùng lệnh “cd”. Ví dụ: nếu thư mục của chương trình Python nằm trong thư mục “Documents”, bạn có thể đi đến đó trên Terminal bằng cách nhập cd ~/Documents/Python hoặc tương tự, sau đó nhấn Enter. 3Nhập chmod a+x [filename] và nhấn ↵ Enter. Nhớ thay “filename” bằng tên tập tin khởi chạy thực tế của chương trình. Lệnh “chmod a+x” sẽ cho Linux biết đây là tập tin thực thi.4Nhập “./” cùng với tên tập tin thực thi rồi nhấn ↵ Enter. Chương trình sẽ được khởi chạy. Chẳng hạn, nếu tập tin thực thi chương trình Python có tên là “Helloworld.py”, bạn cần nhập ./helloworld.py để khởi chạy tập tin.
Phương pháp số 3 Thêm thư mục vào biến $PATH
1Nhấn Ctrl+Alt+T để mở Terminal. Nếu như sau khi nhập tên mà chương trình không chạy, có thể bạn cần thêm thư mục của chương trình vào biến $PATH. Thao tác này cũng có thể được thực hiện từ Terminal. Trước tiên, tiến hành nhấn tổ hợp phím để mở Terminal nếu chương trình chưa mở. 2Nhập lệnh xuất thư mục chương trình vào biến $PATH. Để tiến hành, bạn cần nhập export PATH=$PATH:[path/to/program] rồi nhấn Enter. Nhớ thay “[path/to/program]” bằng cây thư mục thực tế nơi chương trình được cài đặt. Lệnh này chỉ có hiệu lực cho đến cuối phiên làm việc hiện tại. Ví dụ: nếu chương trình mà bạn muốn khởi chạy được cài đặt trong thư mục “bin” thuộc thư mục “Home”, hãy nhập export PATH=$PATH:$Home/bin và nhấn Enter. Thư mục “$Home/bin” sẽ tạm thời được thêm vào biến $PATH.Bạn có thể xem những thư mục đang thuộc biến $PATH bằng cách nhập lệnh echo $PATH và nhấn Enter.3Nhập lệnh nano ~/.bashrc rồi nhấn ↵ Enter. Tập tin “.bashrc” sẽ được mở trong trình soạn thảo văn bản dựa trên Terminal. Bạn có thể dùng tập tin này để thêm thư mục vào biến $PATH vĩnh viễn. 4Thêm lệnh “export PATH” vào tập tin. Để tiến hành, hãy cuộn xuống cuối tập tin bằng con lăn chuột và nhập export PATH=$PATH:[path/to/program] tại đó. Nhớ thay “[path/to/program]” bằng cây thư mục thực tế mà chương trình được cài đặt.5Nhấn Ctrl+X để thoát trình soạn thảo văn bản. Bạn sẽ được hỏi có muốn lưu tập tin hay không. 6Nhấn Y và nhấn ↵ Enter. Bước này nhằm xác nhận rằng bạn muốn lưu tập tin, đồng thời thoát trình soạn thảo văn bản. Bạn sẽ trở lại với dấu nhắc lệnh tiêu chuẩn trên Terminal. 7Nhập lệnh source ~/.bashrc rồi nhấn↵ Enter. Lệnh này sẽ nạp biến $PATH mới được cập nhật vào phiên làm việc hiện tại.8Nhập tên của chương trình cần khởi chạy và nhấn ↵ Enter. Bây giờ sau khi đã thêm thư mục của chương trình vào biến $PATH, bạn sẽ có thể khởi chạy chương trình với thao tác đơn giản, đó là nhập tên
chương trình rồi nhấn Enter
Phương pháp số 4 Cài đặt và gỡ cài đặt chương trình trên Terminal
1Nhấn Ctrl+Alt+T để mở Terminal. Bên cạnh việc khởi chạy chương trình từ Terminal, bạn còn có thể cài đặt cũng như gỡ cài đặt những chương trình thông qua thao tác tại dấu nhắc lệnh. Trước tiên, hãy mở Terminal bằng cách nhấn tổ hợp phím (nếu chương trình chưa mở sẵn). 2Nhập sudo apt install [app_name] và nhấn ↵ Enter (Debian). Đừng quên thay “[app_name]” bằng tên thực tế của chương trình mà bạn muốn cài đặt. Lệnh này hoạt động đối với những bản phân phối Linux dựa trên Debian, chẳng hạn như Ubuntu và Mint. 3Nhập lệnh sudo apt remove [app_name] và nhấn ↵ Enter (Debian). Nhớ thay “[app_name]” bằng tên của ứng dụng mà bạn muốn gỡ cài đặt. Lệnh này hoạt động đối với những bản phân phối Linux dựa trên Debian, chẳng hạn như Ubuntu và Mint. 4Nhập lệnh sudo dnf install [app_name] rồi nhấn ↵ Enter (Red Hat). Đừng quên thay “[app_name]” bawfg tên thực tế của chương trình mà bạn muốn cài đặt. Lệnh này hoạt động đối với những bản phân phối Linux dựa trên Red Hat, chẳng hạn như RHEL, Fedora và CentOS. 5Nhập sudo dnf remove [app_name] và nhấn ↵ Enter (Red Hat). Nhớ thay “[app_name]” bằng tên của ứng dụng mà bạn muốn gỡ cài đặt. Lệnh này hoạt động đối với những bản phân phối Linux dựa trên Red Hat, chẳng hạn như RHEL, Fedora và CentOS.6Nhập tên chương trình và nhấn ↵ Enter. Sau khi chương trình được cài đặt, bạn có thể tiến hành khởi chạy trên Terminal chỉ với thao tác đơn giản, đó là nhập tên chương trình rồi nhấn Enter
