Card màn hình (hay card đồ họa) là một trong những bộ phận hoạt động với cường độ cao nhất trong máy tính, đặc biệt là nếu bạn chơi game nhiều. những game thủ thường nâng cấp card đồ họa sau mỗi 2-3 năm, dù bạn chắc chắn có thể dùng lâu hơn thế. Ngày nay, thay card màn hình là công việc tương đối đơn giản và quá trình cài đặt trình điều khiển (driver) cũng khá nhanh chóng. Sau khi chọn được card màn hình và tháo máy tính ra, bạn có thể lắp đặt và dùng ngay chỉ trong vài phút.
những bước
Phần 1Phần 1 Chọn card màn hình
1Cân bằng giữa ngân sách và nhu cầu. Card đồ họa có thể dễ dàng trở thành linh kiện đắt nhất trong máy tính, nhưng không nhất thiết phải như vậy. Nếu khéo léo dùng ngân sách thì card tầm trung vẫn có thể mang lại hiệu suất ổn định tùy theo nhu cầu. Nếu bạn là một tín đồ game và muốn chơi những game mới với cấu hình cao nhất có thể, hãy tham khảo những loại card màn hình tầm cao và đắt tiền. Nếu bạn thỉnh thoảng mới chơi game, ít quan tâm đến những bản phát hành mới hoặc không ngại cắt giảm một vài cấu hình đồ họa, bạn có thể tiết kiệm khá nhiều tiền khi mua card màn hình tầm trung. Nếu bạn chỉ cần xem video HD hay chơi một vài game 2D thì card đồ họa rẻ nhất trong ngân sách là đủ để đáp ứng. Tìm hiểu trước khi mua. Những trang web như tinhte.vn và vozforums.com thường xuyên thử nghiệm và so sánh những card màn hình mới cũng như sắp phát hành. Kết quả của những thử nghiệm này có thể giúp bạn so sánh nhanh giữa những sự lựa chọn để tìm được cho mình card màn hình phù hợp nhất.Đừng bận tâm về bộ nhớ (RAM) của card màn hình. Thông số này thường được dùng để làm cho những card đồ họa chất lượng kém trở nên đáng mua hơn. Tuy nhiên, băng thông bộ nhớ mới là yếu tố quan trọng. Đây là tốc độ mà bộ nhớ có thể gửi và nhận dữ liệu từ máy tính. Khi nhắc đến yếu tố này, GDDR5 hiện là lựa chọn hàng đầu với hiệu suất vượt trội gấp 4 lần so với bộ nhớ GDDR3 cũ.Nếu CPU hiện tại thuộc tầm trung, có thể bạn sẽ không dùng hết công năng của card màn hình cao cấp. Card màn hình là nhân tố quan trọng làm nên hiệu suất, nhưng để game vận hành mượt mà còn phải dựa vào tất cả thành phần với những dung lượng khác nhau trong máy như CPU, hệ thống RAM và tốc độ đọc/ghi của ổ đĩa cứng.Game 4K đang ngày càng thịnh hành, nhưng để chơi được game độ phân giải này thì đòi hỏi bạn phải dùng một (thậm chí là hai) card đồ họa loại tốt nhất mới đáp ứng được hiệu suất. Ngoài ra, màn hình 4K cũng là thiết bị ngoại vi cần thiết nếu bạn có ý định chơi game 4K.2Tháo vỏ thùng máy. Trước khi mua card màn hình, bạn cần kiểm tra một vài thông số bằng cách xem bên trong thùng máy hoặc tài liệu chỉ dẫn đi kèm. Tấm che bên hông thùng máy thường được cố định vào mặt sau bằng ốc tai hồng hoặc ốc vít Phillips, bạn có thể vặn ốc để tháo ra. Thông thường, tấm che bên hông mà bạn tháo sẽ nằm đối diện với bộ điều khiển đầu vào/đầu ra của bo mạch chủ ở đằng sau máy tính. Chúng ta không thể nâng cấp card đồ họa laptop, ngoại trừ những trường hợp hiếm hoi. Hãy tham khảo tài liệu chỉ dẫn của laptop để tìm hiểu cách nâng cấp card màn hình (nếu có thể).Trong quá trình tháo vỏ thùng máy và thao tác bên trong máy tính, bạn phải biết cách tự nối đất. Việc này sẽ giúp ngăn ngừa tĩnh điện làm hỏng linh kiện bên trong máy. Bạn có thể tự nối đất bằng cách đeo vòng chống tĩnh điện, hoặc chạm vào vòi nước đang chảy trước khi bắt đầu.3Kiểm tra nguồn điện. Card màn hình là một trong những bộ phận tiêu thụ nhiều điện năng nhất, vì thế bạn cần kiểm tra để chắc chắn rằng nguồn điện hiện tại có thể đáp ứng yêu cầu về công suất của card đồ họa. Mỗi loại card đồ họa có công suất đầu vào khác nhau, vì vậy mà trước khi mua, bạn cần đối chiếu thông số kỹ thuật của card màn hình với bộ nguồn trên máy tính. Có nhiều công cụ tính công suất nguồn trực tuyến, bạn có thể nhập tất cả thành phần và xem công suất tối thiểu được khuyến nghị tính theo oát (W). Bạn nên dùng công suất nguồn lớn hơn mức tối thiểu một chút để hạn chế những tác động trong tương lai đối với máy tính. Một nguyên tắc chung khác mà bạn có thể áp dụng để tính công suất nguồn cần dùng là nhân đôi số oát mà card đồ họa yêu cầu.Nếu bạn dự định lắp nhiều card đồ họa trong một máy tính, công suất nguồn tối thiểu sẽ là 1 kW.Không có cách nào để xác định công suất bộ nguồn ngoài việc quan sát trực tiếp. Không phần mềm nào có thể báo cáo chính xác thông số này. Hầu hết bộ nguồn đều có dán nhãn thông số kỹ thuật ở cạnh bên. Thường thì bạn chỉ cần tháo tấm che bên hông thùng máy và xem thông số trên nhãn dán.Nhiều card đồ họa mạnh hơn yêu cầu một hoặc hai đầu nối nguồn 6 chân (PCIe). Hầu hết bộ nguồn ngày nay đều có những cáp này, còn những loại đời cũ thì không. Trong trường hợp này, bạn có thể mua thêm bộ chuyển đổi để kết nối, hoặc thay bộ nguồn hiện đại hơn.4Ước lượng không gian mà card màn hình mới cần. Card đồ họa cần khá nhiều không gian, vì thế bạn sẽ gặp khó khăn, thậm chí là không thể lắp loại card màn hình đã chọn nếu thùng máy tính nhỏ và chật. Hãy dùng thước dây để đo vị trí lắp card màn hình rồi so sánh với thông số kỹ thuật của card đồ họa mà bạn sẽ mua. Nhớ xem kỹ độ rộng vì card đồ họa càng mạnh sẽ có kích thước càng lớn. Card đồ họa chỉ cần cắm vào một khe PCIe, nhưng trên thực tế có thể chiếm không gian của hai khe.5Kiểm tra khả năng tương thích của bo mạch chủ. Gần như mọi card đồ họa đời mới đều dùng giao diện PCIe thay thế cho phương thức AGP cũ. Nếu máy tính được mua/lắp đặt trong khoảng 10 năm trở lại đây, nhiều khả năng nó dùng phương thức PCIe. Với máy tính đã quá lỗi thời, có thể bạn sẽ phải làm việc với giao diện AGP (trừ khi bo mạch chủ được nâng cấp). những khe cắm PCIe và AGP có màu khác nhau trên bo mạch chủ. AGP thường có màu tối (chẳng hạn như nâu), còn PCIe thường có màu trắng, vàng hoặc xanh dương. Tuy vậy, không có quy chuẩn cụ thể về những màu sắc này, vì thế bạn cần tham khảo tài liệu của bo mạch chủ hoặc xem trong nhãn nằm cạnh những khe cắm.Trên bo mạch chủ, những khe cắm PCIe thường nằm gần CPU nhất
Phần 2Phần 2 Lắp card màn hình
mới
1Tắt nguồn máy tính. Bạn cần chắc chắn rằng máy tính đã hoàn toàn tắt nguồn trước khi tiến hành thao tác với bên trong. Sau khi tắt máy, hãy rút điện máy tính. 2Ngắt kết nối màn hình. Màn hình thường kết nối với card đồ họa, vì thế bạn cần rút phích cắm màn hình khỏi thùng máy trước. 3Tự nối đất. Mỗi khi thao tác với những bộ phận bên trong máy tính, bạn cần đảm bảo quy trình tự nối đất nghiêm ngặt. Mang vòng tay chống tĩnh điện nối với phần kim loại trần của vỏ thùng máy là cách tiện lợi nhất để tự nối đất. Bạn cũng có thể tự nối đất bằng cách chạm vào vòi nước bằng kim loại đang mở. 4Tháo card màn hình cũ (nếu cần thiết). Nếu bạn đang tiến hành nâng cấp, trước hết hãy tháo card màn hình cũ và thay bằng card mới. Nếu máy tính dùng card đồ họa tích hợp trên bo mạch chủ, bạn sẽ không thể tháo rời. Dùng tua vít Phillips để tháo ốc vít cố định card màn hình cũ.Rút phích cắm những cáp đang kết nối với card màn hình.Mở chốt nằm bên dưới đầu phía sau của card màn hình (PCIe). Đây là chốt cố định nên bạn cần mở trước thì mới có thể kéo card màn hình ra.Trực tiếp kéo card màn hình cũ ra khỏi khe một cách nhẹ nhàng. Kéo thẳng card màn hình cũ ra khỏi khe cắm. Bạn cần dùng lực một chút, nhưng đừng quá mạnh. Nếu như không thể kéo card ra, hãy kiểm tra xem bạn có vặn sót ốc vít Phillips hoặc chưa mở chốt cố định không.5Tháo nắp che khoang máy (nếu cần thiết). Nhiều card đồ họa đời mới cần 2 khoang ở phía sau máy tính. Bạn cần tháo tấm bảo vệ ở khoang máy kế tiếp nếu trước giờ chưa dùng. Cách tháo những nắp che này sẽ tùy vào máy tính, nhưng nhìn chung chúng có thể bật ra dễ dàng. 6Lắp card màn hình mới. Bạn cần kiểm tra để chắc chắn rằng không có cáp nào cản trở khe cắm hay căng về phía sau do vướng card màn hình. Ấn card màn hình thẳng xuống khe PCIe cho đến khi bạn nghe tiếng “tách” và card nằm ngay ngắn trong khe. Vặn ốc Phillips đi kèm để cố định card đồ họa vào thùng máy. Bạn phải cố định card màn hình vào tất cả những khoang máy liên quan. 7Kết nối bộ nguồn. Hầu hết card màn hình đời mới đều yêu cầu ít nhất một đầu nối 6 hoặc 8 chân từ bộ nguồn, bạn thường có thể tìm thấy dọc phía trên của card. Bạn phải kết nối tất cả đầu nối này, nếu card đồ họa không được cấp nguồn đúng kỹ thuật thì máy tính sẽ không thể khởi động. Do thiết kế đặc thù của chân cắm nên đầu cáp chỉ có thể cắm vào theo một chiều. Không nên dùng lực mạnh khi cắm cáp, tuy nhiên đầu cắm phải kết nối đúng chiều và chắc chắn.8Đóng thùng máy. Sau khi lắp và kết nối card màn hình với bộ nguồn, bạn có thể đóng thùng máy và chuyển sang quá trình cài đặt phần mềm. 9Kết nối màn hình với card đồ họa mới. Khi cắm những cáp trở lại máy tính, bạn cần kiểm tra xem màn hình đã kết nối với một trong những cổng của card đồ họa mới chưa. Nếu màn hình đã lỗi thời còn card đồ họa là loại đời mới, có thể bạn sẽ cần dùng bộ chuyển đổi để kết nối. Hầu hết card màn hình đều đi kèm với bộ chuyển đổi.
Phần 3Phần 3 Cài đặt trình điều khiển
1Khởi động Windows. Trước khi kiểm tra trình điều khiển, bạn cần đảm bảo rằng máy tính khởi động đúng cách. Nếu máy tính không khởi động hay gặp lỗi ngay khi mở, có thể card màn hình chưa nằm đúng vị trí hoặc không được cấp đủ nguồn. Windows thường sẽ khởi động ở chế độ có độ phân giải thấp vào lần đầu khi làm việc với card màn hình mới. Hãy bỏ qua những thông báo phát hiện phần cứng mới.2Gỡ cài đặt trình điều khiển cũ. Nếu card màn hình cũ là của AMD/ATI và card mới đến từ NVIDIA (hoặc ngược lại), bạn cần gỡ cài đặt những trình điều khiển cũ trước nhằm tránh xung đột. Tuy nhiên, nếu card màn hình mới cũng cùng nhà sản xuất với card trước đó, bạn vẫn nên xóa những trình điều khiển cũ và tiến hành lại từ đầu. Bạn có thể gỡ cài đặt trình điều khiển trong Control Panel.Mở Control Panel và chọn “Programs and Features” (Tính năng và chương trình) hoặc “Uninstall a program” (Gỡ cài đặt chương trình). Trên Windows XP, bạn cần chọn “Add or Remove Programs” (Thêm hoặc xóa chương trình).Tìm trình điều khiển đồ họa trong danh sách chương trình đã cài đặt. Với card màn hình NVIDIA, trình điều khiển sẽ là “NVIDIA Graphics Driver XXX.XX”. Nếu bạn đang xóa driver của AMD/ATI, hãy tìm tên “AMD Catalyst Install Manager”.Tiến hành theo chỉ dẫn để gỡ cài đặt trình điều khiển. Với nhà sản xuất NVIDIA, hãy chọn driver, nhấp vào Uninstall (Gỡ cài đặt) và tiến hành theo chỉ dẫn. Đối với AMD, bạn cần chọn “AMD Catalyst Install Manager”, nhấp vào Change (Thay đổi), chọn “Express Uninstall ALL AMD Software” rồi tiến hành theo chỉ dẫn.Khởi động lại máy tính sau khi xóa trình điều khiển. Vậy là đã hoàn tất quá trình gỡ cài đặt.3Tải trình điều khiển mới nhất từ website của nhà sản xuất. Bây giờ sau khi đã xóa những trình điều khiển cũ, bạn có thể cài đặt driver cho card màn hình mới. Đừng bận tâm đến những driver trên đĩa đi kèm card màn hình vì chúng đã lỗi thời. Hãy truy cập website của AMD hoặc NVIDIA (tùy vào loại card màn hình) và nhập model của card mới vào công cụ tìm kiếm (Search). Sau đó, tiến hành tải những trình điều khiển mới nhất dành cho model card màn hình của bạn. Trình điều khiển khá nặng (khoảng 300 MB) và sẽ cần một chút thời gian tùy vào tốc độ mạng.4Khởi chạy chương trình cài đặt của trình điều khiển mới. Tiến hành theo chỉ dẫn để cài đặt trình điều khiển cho máy tính. Đa số người dùng có thể chọn “Express” (Nhanh). Trong quá trình cài đặt trình điều khiển, màn hình sẽ nhấp nháy vài lần và chuyển sang độ phân giải thích hợp hơn. Bạn sẽ được yêu cầu khởi động lại máy tính sau khi quá trình cài đặt driver hoàn tất.5Bắt đầu dùng card màn hình mới. Sau khi đã cài đặt driver mới, bạn có thể bắt đầu tận hưởng card màn hình được nâng cấp. Thử khởi chạy game yêu thích hoặc chương trình đồ họa chuyên nghiệp xem hiệu suất máy tính có làm bạn hài lòng không
